Czas teraźniejszy (Präsens)

Gramatyka niemiecka – podstawy – Direkt

CZASOWNIK

	essen jeść	nehmen brać
ich	esse	nehme
du	isst	nimmst
er, sie, es	isst	nimmt
wir	essen	nehmen
ihr	esst	nehmt
sie, Sie	essen	nehmen

Czasowniki modalne

können

ich kann du kannst er, sie, es kann

wir können ihr könnt sie, Sie können

mögen - lubić

ich mag du magst er/sie/es mag

wir mögen ihr mögt sie/Sie mögen

Czasowniki zwrotne

sich freuen

ich freue mich du freust dich er, sie, es freut sich

wir freuen uns ihr freut euch sie, Sie freuen sich

Czas teraźniejszy – Präsens

Odmiana czasowników słabych - Konjugation der schwachen Verben

Liczba pojedyncza (Singular) Liczba mnoga (Plural)

ich frage wir fragen

du fragst ihr fragt

er, sie, es fragt sie, Sie fragen

Odmiana czasowników mocnych Konjugation der starken Verben

Czasowniki mocne często zmieniają w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej samogłoski rdzenne.

Liczba pojedyncza (Singular) Liczba mnoga (Plural)

ich gebe wir geben

du gibst ihr gebt

er, sie, es gibt sie, Sie geben

ich fahre wir fahren

du fährst ihr fahrt

er, sie, es fährt sie, Sie fahren

Odmiana czasowników posiłkowych
sein (byc), werden (stawać się, zostać), haben (mieć)
- Konjugation der Hilfsverben sein, werden, haben

ich bin ich werde ich habe

du bist du wirst du hast

er, sie, es ist er, sie, es wird er, sie, es hat

wir sind wir werden wir haben

ihr seid ihr werdet ihr habt

sie, Sie sind sie, Sie werden sie, Sie haben

Czasowniki modalne - Modalverben

W języku niemieckim wyróżniamy 6 czasowników posiłkowych trybu.
Określają one sposób realizacji wyrażanych przez nie czynności.

Czasowniki modalne – wyrażają stosunek mówiącego do treści wypowiedzi.

	können	wollen	müssen	dürfen
ich	kann	will	muss	darf
du	kannst	willst	musst	darfst
er, sie, es	kann	will	muss	darf
wir	können	wollen	müssen	dürfen
ihr	könnt	wollt	müsst	dürft
sie, Sie	können	wollen	müssen	dürfen

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

dürfen können mögen müssen sollen wollen

mieć pozwolenie móc chcieć, lubić musieć mieć obowiązek chcieć

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ich darf kann mag muss soll will

du darfst kannst magst musst sollst willst

sie darf kann mag muss soll will

wir dürfen können mögen müssen sollen wollen

ihr dürft könnt mögt müsst sollt wollt

sie

Sie dürfen können mögen müssen sollen wollen

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Znaczenie czasowników modalnych

können (móc, umieć)

• Ich kann Tennis spielen. • Kannst du mir bitte helfen?

• Ich kann zu dir kommen.

wollen (chcieć)

• Ich will Golf spielen lernen. • Wollen wir ins Kino gehen?

müssen (musieć)

• Sie müssen in Mainz umsteigen. • Ich muss heute zu Hause bleiben.

dürfen (mieć pozwolenie)

• Mutti, darf ich jetzt weggehen? • Nein, du darfst nicht.

Czasowniki modalne w zdaniu

1. Ich möchte mit dir ausgehen. Kannst du am Donnerstag?

2. Du musst einen Kurs besuchen.

3 . Darf ich Vatis Handy benutzen?

Czasowniki modalne mogą występować w zdaniu samodzielnie,
jeśli kontekst jest wystarczająco jasny (1).

Najczęściej jednak występują razem z bezokolicznikiem innego czasownika,
kt6ry w zdaniach pojedynczych stoi zawsze na ostatnim miejscu (2,3).

Czasowniki złożone - zusammengesetzte Verben

Czasowniki złożone dzielą się na nierozdzielnie i rozdzielnie złożone.

O tym czy dany czasownik jest złożony rozdzielnie czy nierozdzielnie decyduje akcent
oraz fakt, czy przedrostek ma samodzielne znaczenie,
czy też może występować tylko w połączeniu z czasownikiem.

Przedrostek w formach osobowych czasowników złożonych rozdzielnie
oddziela się od tematu i zostaje umieszczony na końcu zdania.

Czasowniki nierozdzielnie złożone - untrennbar zusammengesetzte Verben

Są to czasowniki z następującymi przedrostkami:

be- bekommen dostawać

ge- gehören należeć

emp- empfehlen polecać

ent- entstehen powstawać

er- erklären wyjaśniać

miss- mißtrauen nie ufać

ver- verstehen rozumieć

zer- zerstören niszczyć, burzyć

voll vollenden konczyć

Casowniki nierozdzielnie złożone- przykłady

Wie gefällt dir mein Zimmer? Was empfehlen Sie mir?

Do nierozdzielnie złożonych zaliczamy czasowniki z następującymi przedrostkami:
be-, emp-, ent-, er-, ge- . miss-, ver-, voll-, zer- .

bekommen - otrzymywać empfehlen - polecać; entdecken - odkrywać;
erzählen - opowiadać; gefallen - podobać się; missachten - lekcewazyć verdienen - zarabiac; vollenden - konczyć; zerstören - niszczyć

Czasowniki rozdzielnie złożone - trennbar zusammengesetzte Verben

Czasowniki rozdzielnie złożone składają się z przedrostków, które są akcentowane i mogą mieć samodzielne znaczenie, oraz czasowników głównych.

Najczęściej spotykanymi przedrostkami wchodzącymi w skład czasowników rozdzielnych są:

ab- abfahren nach- nachlaufen

an- ankommen statt- stattfinden

auf- aufmachen teil- teilnehmen

aus- ausgeben vor- vorstellen

ein- einführen weg- weggehen

fort- fortsetzen zu- zumachen

her- herstellen zurück - zurückkehren

hin- hingehen zusammen- zusammenfassen

Czasowniki rozdzielnie złożone - przykłady:

aufstehen – wstawać anfangen - zaczynać

abholen - odbierać (kogoś); abwaschen – zmywać naczynia;

ankommen - przybywać; anrufen – dzwonić do kogoś;

aufräumen - sprzątać; auflachen - budzić

sich ausruhen - wypoczywać; einkaufen – robić zakupy;

einschlafen - zasypiać; teilnehmen – brać udział;

vorbereiten - przygotowywać; zuhören -słuchać;

zurückfahren - wracać. zurückkommen - powracać

Czasowniki rozdzielnie złożone w zdaniu

a. z czasownikiem modalnym

aufstehen Ich stehe um 7 Uhr auf. Ich möchte aber um 10 Uhr aufstehen.

W zdaniu z czasownikiem modalnym czasownik rozdzielnie złożony
występuje w formie bezokolicznika na końcu zdania.

b. w konstrukcji zu + bezokolicznik

aufräumen Ich räume mein Zimmer auf. Ich habe keine Lust aufzuräumen.

Jeżeli po czasowniku lub zwrocie wymagającym konstrukcji

zu + bezokolicznik wystąpi czasownik rozdzielnie złożony,

to konstrukcja ta przyjmie następującą formę: przedrostek + zu + bezokolicznik.

Czasowniki zwrotne - reflexive Verben

Czasowniki zwrotne łączą się z dopełnieniem zaimkowym w bierniku lub w celowniku.

Dobór zaimka zwrotnego zależny jest od osoby i liczby podmiotu.

ich kämme mich wir kämmen uns

du kämmst dich ihr kämmt euch

er Sie kämmen sich

sie kämmt sich sie

ich kämme mir das Haar wir kämmen uns das Haar

du kämmst dir das Haar ihr kämmt euch das Haar

er kämmt sich das Haar sie kämmen sich das Haar

Imiesłów czasu przeszłego Partizip Perfekt oder Partizip II

Dla czasowników słabych formę Partizip tworzymy poprzez dodanie do tematu czasownika przedrostka ge- oraz końcówki -t, np.:

suchen - gesucht

kaufen - gekauft

Czasowniki nierozdzielnie złożone ( np. besuchen ) oraz czasowniki zakończone na -ieren (np. korrigieren, studieren) tworzą tę formę bez przedrostka ge-.

Ge- w czasownikach rozdzielnie złożonych wchodzi pomiędzy przedrostek i temat czasownika.

Formy Partizip dla podstawowych czasowników mocnych zawiera tabela form.

Czas przeszły Perfekt

W języku niemieckim istnieją 3 czasy przeszłe:
- prosty Prateritum i dwa złożone – Perfekt i Plusquaperfekt.

Perfekt jest czasem złożonym i tworzy się go za pomocą
-   czasownika posiłkowego "sein"
     dla czasowników wyrażających ruch, zmianę stanu
     oraz dla czasowników sein, werden, bleiben
lub
- czasownika "haben"   - dla pozostałych czasowników
    oraz formy Partizip Perfekt

Ich habe das Frühstück gemacht. - Zrobiłem śniadanie

Ich bin nach Deutschland gefahren. - Pojechałem do Niemiec

I. Czas przeszły Perfekt

Czas Perfekt stosuje się w codziennym, nieoficjalnym języku mówionym i pisanym.

Was hast du im Sommer gemacht?

Die Flugzeuge sind in die Zwillingstürme gerast.

Na czas przeszły Perfekt składają się 2 elementy:
czasownik posiłkowy haben lub sein i imiesłów czasu przeszłego – tzw. Partizip Perfekt.

Czasownik posiłkowy odmienia się przez osoby, natomiast Parizip Perfekt jest nieodmienny.

II. Tworzenie Partizip Perfekt.

Czasowniki regularne

Die Schuler der Klasse 2A haben Deutsch gelernt.

Die Eltern haben mir einen Computer gekauft.

Partizip Perfekt czasownik6w regularnych tworzy się przez dodanie do tematu czasownika
cząstki ge- i końcówki -t

machen – gemacht

W czasownikach regularnych, których temat kończy się na -t, -d, ze względu na łatwiejszą wymowę
dodaj się -et zamiast -t.

Ich habe bis 20 Uhr im Büro gearbeitet.

Wer hat deinen PC repariert?

Czasowniki regularne zakończone na -ieren tworzą Partizip Perfekt bez cząstki ge-
organisieren - organisiert

Czasowniki nieregularne

Die Klasse 2A ist nach Hildesheim gefahren.

Sie haben viel gesehen.

Partizip Perfekt czasowników nieregularnych tworzy się przez dodanie do tematu czasownika

cząstki ge- i końcówki -en.

lesen - gelesen

Często zdarza się, że w formie Partizip Perfekt czasowników nieregularnych zachodzi zmiana tematyczna.

werden geworden

singen gesungen

sprechen gesprochen

Istnieje. kilka czasownik6w nieregularnych, które tworzą Partizip Perfekt inaczej,

niż wyżej opisano.

Do tej grupy należą:

bringen gebracht

denken gedacht

kennen gekannt

nennen genannt

rennen gerannt

Czasowniki rozdzielnie zlozone

• Die Zwillingstürme sind nach schweren Explosionen eingestürzt .

• Das Finale der Fußball-WM 2002 hat in Tokio stattgefunden.

Cząstkę ge- w Partizip Perfekt czasownik6w rozdzielnie złożonych stawia się miedzy przedrostkiem

a tematem czasownika.

anrufen à angerufen

Czasowniki nierozdzielnie zlozone

• Die Klasse 2A hat ihre Partnerklasse in Hildesheim besucht.

• Deutschland hat im Finale gegen Brasilien verloren.

Czasowniki nierozdzielnie złożone tworzą Partizip Perfekt bez cząstki ge-

verlieren à verloren

III . Czasownik posiłkowy haben l ub sein

Czasownika posiłkowego haben używa się z:

• czasownikami przechodnimi, czyli wymagającymi dopełnienia w bierniku

(ich habe gelernt, ich habe gemacht, ich habe gegessen);

• czasownikami zwrotnymi (ich habe mich rasiert, ich habe mich gewaschen);

• czasownikami wyrażającymi stan (ich habe in der Sonne gelegen, ich habe im Cafe gesessen).

Czasownika posiłkowego sein używa się z:

• czasownikami nieprzechodnimi wyrażającymi ruch i zmianę stanu

(ich bin gefahren, ich bin aufgestanden);

• czasownikiem bleiben (ich bin zu Hause geblieben);

• czasownikiem sein (ich bin in Spanien gewesen).

Czas przeszły Perfekt (opracowanie z materiałów z Internetu)

https://niemiecki.ang.pl/gramatyka/czas_przeszly_perfekt/wstep

Czas przeszły Perfekt jest generalnie używany do opisywania czynności zakończonych,
których skutki widać w teraźniejszości.
Występuje on także w dialogach i rozmowach bezpośrednich.

Czas przeszły Perfekt składa się z czasownika posiłkowego sein lub haben
oraz trzeciej formy czasownika (Partizip II).

sein / haben + Partizip II = Perfekt

Czasownik posiłkowy sein lub haben odmienia się przez osoby w czasie teraźniejszym

Ich habe heute lange gearbeitet.

Ute hat neue Schuhe gekauft.

Haben Sie schon die heutige Zeitung gelesen?

Andy ist in der Schule bis 14 Uhr geblieben.

Um halb acht sind wir zur Bushaltestelle gelaufen.

Czas przeszły Perfekt z czasownikiem posiłkowym haben tworzy większość czasowników.
Są to przede wszystkim:

Czasowniki wymagające dopełnienia w bierniku (tzw. czasowniki przechodnie):

Der Lehrer hat einen Schüler gefragt. Nauczyciel zapytał ucznia.

Ich habe deinen Bruder gesehen. Widziałem twojego brata.

Haben Sie mich gehört? Słyszał mnie Pan?

Warum habt ihr die Hausaufgabe nicht gemacht? Dlaczego nie zrobiliście pracy domowej?

Czasowniki zwrotne:

Ich habe mich darüber gefreut. Ucieszyłam się z tego.

Er hat sich gewaschen. Umył się.

Sie haben sich verabschiedet. Pożegnali się.

Wir haben uns nicht verspätet. Nie spóźniliśmy się.

Czasowniki modalne:

Er hat es nicht gewollt. On tego nie chciał.

Wir haben es nicht gekonnt. Nie umieliśmy/potrafiliśmy tego.

Das habe ich immer sehr gemocht. Zawsze bardzo to lubiłem.

Du hast es nicht gemusst. Nie musiałeś tego…

Czasowniki wyrażające pewien stan lub trwanie czynności, ale nie wyrażające ruchu:

Er hat auf den Bus gewartet. Czekał na autobus.

Habt ihr lange gearbeitet? Długo pracowaliście?

Das Kind hat auf der Bank gesessen. Dziecko siedziało na ławce.

Der Hund hat unter dem Tisch gelegen. Pies leżał pod stołem.

Czas przeszły Perfekt z czasownikiem posiłkowym sein tworzą:

Czasowniki nieprzechodnie (nie wymagające dopełnienia w bierniku), wyrażające ruch:

Wir sind in die Stadt gefahren. Pojechaliśmy do miasta.

Er ist schnell nach Hause gelaufen. Pobiegł szybko do domu.

Ich bin ins Kino gegangen. Poszłam do kina.

Wann sind Sie angekommen? Kiedy Państwo przybyli?

Warum bist du nach Posen umgezogen? Dlaczego przeprowadziłaś się do Poznania?

Czasowniki wyrażające zmianę stanu:

Ich bin heute um 7 Uhr aufgestanden. Dzisiaj wstałam o siódmej.

Mein Opa ist vor zwei Jahren gestorben. Mój dziadek umarł przed dwoma laty.

Um wie viel Uhr bist du eingeschlafen? O której godzinie zasnąłeś?

Die Blumen sind verblüht. Kwiaty przekwitły.

Das Denkmal ist im Jahre 1992 entstanden. Ten pomnik powstał w roku 1992.

Czasowniki sein (być), werden (zostać, stawać się), bleiben (pozostawać):

Ich bin krank gewesen. Byłam chora.

Warum bist du bei ihr so lange geblieben? Dlaczego tak długo u niej zostałeś?

Es ist sehr dunkel geworden. Zrobiło się ciemno.

Sie ist Ärztin geworden. Została lekarką.

http://deutsch.info/pl/grammar/perfekt

Czas Perfekt jest czasem przeszłym.

Formę czasu Perfekt tworzy czasownik posiłkowy („haben” albo „sein”) w osobie dopasowanej do podmiotu, oraz forma Partizip Perfekt, która stoi na końcu zdania.

Ich habe gearbeitet, Bucher gelesen.

Ich mache Einkaufe / Ich kaufte …

Ich bin zur Arbeit gegangen,

Was haben Sie Ana gemacht?

Ich habe meine Wohnung geputzt.

Ich habe Fern gesehen.

Ich habe keine Reise gemacht.

Ich bin – przemieszczenie się lub zmiana stanu; Ich habe – reszta

bleiben - Ich bin geblieben.

sein (być) , bleiben (pozostawać) , werden (zostać, stawac się)

http://www.jniemiecki.pl/gramatyka-online/39-odmiana-czasownikow-nieregularnych/223-odmiana-czasownika-sein.html

sein - być lub jako czasownik posiłkowy do tworzenia czasu przeszłego Perfekt

Präsens (czas teraźniejszy) - Indikativ Präsens Indicativ Perfect

ich bin ich bin gewesen

du bist du bist gewesen

er/sie/es ist er/sie/es ist gewesen

wir sind wir sind gewesen

ihr seid ihr seid gewesen

sie/Sie sind sie/Sie sind gewesen

bleiben - zostawać

Indikativ Präsens Indikativ Perfekt

ich bleibe ich bin geblieben

du bleibst du bist geblieben

er/sie/es bleibt er/sie/es ist geblieben

wir bleiben wir sind geblieben

ihr bleibt ihr seid geblieben

sie/Sie bleiben sie/Sie sind geblieben

werden - stawać się

Indikativ Präsens Indikativ Perfekt

ich werde ich bin geworden

du wirst du bist geworden

er/sie/es wird er/sie/es ist geworden

wir werden wir sind geworden

ihr werdet ihr seid geworden

sie/Sie werden sie/Sie sind geworden

http://pl.bab.la/koniugacja/niemiecki/

Czas przeszły Präteritum czasowników sein i haben

Czas prosty Präteritum stosowany jest do wyrażania przeszłości przede wszystkim w narracji, zwłaszcza w powieściach, opowiadaniach, ale także w reportażach czy relacjach.

W języku mówionym czas ten występuje rzadko.

Nie dotyczy to jednak czasowników sein i haben, których w mowie potocznej używa się częściej

w czasie Präteritum niż w czasie Perfekt.

• Wo warst du gestern?

• Was hattest du dabei?

	sein	haben
ich	war	hatte
du	warst	hattest
er, sie, es	war	hatte
wir	waren	hatten
ihr	wart	hattet
sie, sie	waren	hatten

Charakterystyczną cechą odmiany czasowników w czasie Präteritum są jednakowe formy
1. i 3. osoby Iiczby pojedynczej.

Czas przeszły Imperfekt ( Präteritum )

Odmiana dla czasowników regularnych:

fragen - pytać

ich fragte wir fragten

du fragtest ihr fragtet

er /sie / es fragte sie / Sie fragten

Czasowniki, których temat kończy się na -d , -t, oraz grupę spółgłosek,
z których ostatnia to -m lub -n (np. öffnen)
pomiędzy temat i końcówkę dodaje się e.

ich öffnete

du arbeitetest

Czasowniki nieregularne ( unregelmäßige Verben )

Czasowniki te zmieniają swój temat:

fahren - jechać

ich fuhr wir fuhren

du fuhrst ihr fuhrt

er fuhr sie fuhren

Inne czasowniki znajdują się w tabeli form podstawowych.

Czas przyszły ( Futur )

Czas przyszły Futur tworzymy za pomocą czasownika posiłkowego werden
i bezokolicznika.

Ich werde nächstes Jahr an die See fahren. - W następnym roku pojadę nad morze.

Tryb rozkazujący ( Imperativ )

Tworzymy :

dla 2 osoby liczby .pojedynczej - poprzez odcięcie końcówki od tematu czasownika
( niekiedy dodaje się -e) oraz odrzucenie zaimka osobowego,

np.: du gibst - gib

du kaufst - kaufe

dla 1 osoby liczby mnogiej .przez inwersję

np.: wir singen - singen wir

dla 2 osoby l. mnogiej poprzez odrzucenie zaimka osobowego

np. ihr fahrt - fahrt

dla formy grzecznościowej przez inwersję

np. Sie lesen - lesen Sie

Tryb rozkazujący służy przede wszystkim wydaniu polecenia bądź rozkazu.

Komm hier! Przyjdź tutaj!

Warte mal! Poczekaj!

2. osoba liczby pojedynczej (du - ty) tworzy tryb rozkazujący poprzez utratę końcówki –st
a ponadto nie dodajemy zaimka osobowego du:

du fragst >> frag! pytaj!

du gehst >> geh! idź!

du gibst >> gib! daj!

du sprichst >> sprich! mów!

du nimmst >> nimm! weź!

du rufst an >> ruf an! zadzwoń!

du inst. >> iss! jedz!

Sprich lauter! Ich kann dich nicht hören. Mów głośniej! Nie słyszę cię.

Ruf ihn am Abend an! Zadzwoń do niego wieczorem!

Warte einen Augenblick! Ich komme gleich. Poczekaj chwilę! Zaraz przyjdę.

Gib mir deine Hand! Daj mi swoją rękę!

Frag mich nicht! Nie pytaj mnie!

Czasowniki mocne tworzą tryb rozkazujący dla 2. osoby liczby pojedynczej (du - ty)
bez przegłosu:

du fährst >> fahr! jedź!

du läufst >> l auf! biegnij!

du schläfst >> schlaf! śpij!

du wäschst dich >> wasch dich! umyj się!

Fahr nicht so schnell! Nie jedź tak szybko!

Schlaf gut! Śpij dobrze!

Wasch dich! Umyj się!

Tryb rozkazujący dla 2.osoby liczby mnogiej (ihr - wy) to czasownik bez zaimka osobowego:

ihr geht >> geht! idźcie!

ihr wartet >> wartet! czekajcie!

ihr fahrt >> fahrt! jedźcie!

ihr schlaft >> schlaft! śpijcie!

ihr antwortet >> antwortet! odpowiedzcie!

ihr steht auf >> steht auf! wstańcie!

ihr nehmt >> nehmt! weźcie!

Wartet auf mich! Poczekajcie na mnie!

Schlaft nicht so lange! Nie śpijcie tak długo!

Steht auf, wenn der Lehrer kommt! Wstańcie, kiedy nauczyciel wchodzi!

Antwortet schnell auf meine Frage! Odpowiedzcie szybko na moje pytanie!

Gebt dem Lehrer eure Hefte! Dajcie nauczycielowi wasze zeszyty!

Formy trybu rozkazującego dla pierwszej i trzeciej osoby liczby mnogiej (wir - my oraz Sie - Państwo) tworzy się poprzez zamienienie miejscami zaimka osobowego i czasownika:

wir gehen >> gehen wir! chodźmy!

wir tanzen >> tanzen wir! tańczmy!

wir arbeiten >> arbeiten wir! pracujmy!

wir kommen >> kommen wir! przybądźmy!

wir singen >> singen wir! śpiewajmy!

Essen wir doch schon! J edzmy już!

Fangen wir endlich an! Zacznijmy w końcu!

Helfen wir unseren Freunden! Pomóżmy naszym przyjaciołom!

Öffnen wir die Tür! Otwórzmy drzwi!

Holen wir unsere Tante vom Bahnhof ab! Odbierzmy naszą ciocię z dworca!

W stosunku do osób, do których zwracamy się per Pan/Pani/Państwo tworzenie trybu rozkazującego wygląda następująco:

Sie fragen >> fragen Sie! proszę pytać!

Sie rufen an >> rufen Sie an! proszę zadzwonić!

Sie nehmen >> nehmen Sie! proszę wziąć!

Sie geben >> geben Sie! proszę dać!

W 3. osobie liczby mnogiej (Sie - Państwo) można dodać wyraz bitte (proszę),
aby nasze polecenie brzmiało nieco uprzejmiej:

Geben Sie mir bitte Ihre Hand! Proszę mi podać rękę!

Rufen Sie ihn bitte noch mal an! Proszę zadzwonić do niego jeszcze raz!

Lesen Sie das Formular noch mal! Proszę przeczytać ten formularz jeszcze raz!

Kommen Sie bitte nicht so spät! Proszę nie przychodzić tak późno!

Czasowniki posiłkowe sein (być), haben (mieć) i werden (stawać się) tworzą tryb rozkazujący odrębnie.

sein (być) haben (mieć) werden (stawać się)

du (ty) sei hab werde

wir (my) seien wir haben wir werden wir

ihr (wy) seid habt werdet

Sie (Państwo) seien Sie haben Sie werden Sie

Seien Sie bitte nicht so unhöflich! Proszę nie być takim nieuprzejmym!

Hab keine Angst! Nie bój się!

Seien wir still! Bądźmy cicho!

Werde meine Frau! Z ostań moją żoną!

Werden Sie mein Freund! Proszę zostać moim przyjacielem!

Habt Verständnis dafür! Miejcie zrozumienie!

Sei so nett und hilf mir! Bądź taki miły i mi pomóż.

Tryb przypuszczający ( Konjunktiv II )

Tworzymy poprzez dodanie do formy Imperfekt przegłosu,
jeśli taka posiada samogłoski a, o, u oraz następujących końcówek:

------------------------------------------------

l.poj. l.mn.

------------------------------------------------

1. nähme 1.nähmen

2. nähmest 2.nähmet

3. nähmet 3. nähmen

------------------------------------------------

Dativ - celownik

Np. mir dem

Celownik (der Dativ) odpowiada na pytanie wem? (komu? czemu?).

W celowniku zmieniają się rodzajniki wszystkich rodzajów.

Rodzajniki rodzaju męskiego i nijakiego zmieniają się z der/ein/kein i das/ein/kein na
dem /einem /keinem.

Rodzajniki rodzaju żeńskiego zmieniają cię z die/eine/keine na der /einer /keiner.

Cała liczba mnoga zmienia się z die/-/keine na den/-/keinen
a rzeczownik otrzymuje końcówkę -n.

der – dem die – der das – dem die – den + n

np. Mit den Augen.

Szyk przestawny wyrazów

I II III IV

1. Zum Frühstück esse ich Müsli.

2. Im Gasthof Sonne esse ich Nürnberger Bratwürste.

3. Fisch esse ich sehr gern.

Rodzajnik określony

Rodzaj męski żeński nijaki L. mnoga Odpowiada na pytanie

Nominativ der die das die wer, was? (kto, co)

Genitiv des der des der wessen? (czyj, kogo, czego)

Dativ dem der dem den wem ? (komu, czemu)

Akkusativ den die das die wen, was? (kogo, co)

Rodzajnik nieokreślony

Rodzaj męski żeński nijaki

Nominativ ein eine ein -

Genitiv eines einer eines -

Dativ einem einer einem -

Akkusativ einen eine ein -

Przeczenie kein-, nichts, nicht

Magst du Fisch? Nein, ich mag keinen Fisch. (1)

Hast du Hunger? Ich habe keinen Hunger. Ich esse nichts. (2)

Nein, ich mag keine Suppen. (3) Nein, Suppen mag ich nicht.(4)

Przeczenie kein- stawiamy przed rzeczownikiem, kt6ry wystąpiłby:

- w liczbie pojedynczej z rodzajnikiem nieokreślonym lub bez rodzajnika (1);

- w liczbie mnogiej bez rodzajnika (3).

Przeczenie kein- odmienia się w liczbie pojedynczej tak same jak rodzajnik nieokreslony,

a w liczbie mnogiej - jak rodzajnik określony.

Przeczenie kein- stawiamy przed rzeczownikiem,

kt6ry wystąpiłby:

- w liczbie pojedynczej z rodzajnikiem nieokreślonym lub bez rodzajnika (1);

- w liczbie mnogiej bez rodzajnika (3).

Przeczenie kein- odmienia się w liczbie pojedynczej tak same jak rodzajnik nieokreślony,

a w liczbie mnogiej - jak rodzajnik określony.

Przeczenie nichts (nie) odnosi sę i do treści całego zdania.

W języku niemieckim nie istnieje tzw. podwójne zaprzeczenie,

którego wymagałby przykład 2 w tłumaczeniu na język polski:

Ich esse nichts. Nic nie jem.

Przeczenie nicht może służyć do zaprzeczania całego zdania - występuje wtedy na jego końcu (4)

Rzeczowniki złożone

das Schwein + der Braten der Schweinebraten

der Fisch + das Filet das Fischfilet

der Käse + die Platte die Käseplatte

Przyimek in (w; do) z celownikiem i biernikiem

Frau Kücholl, wo kaufen Sie Brot? • In der Bäckerei. Dativ - celownik

Frau Kücholl, wohin gehen Sie so schnell? • In die Bäckerei. Akkusativ - biernik

Wo treffen wir uns heute Abend? • Wir treffen uns im jugendzentrum.

Wohin gehen wir heute Abend? • Gehen wir ins Jugendzentrum

Przyimek in

Przyimek In tworzy następujące ściągnięcia z rodzajnikiem określonym:

in + dem = im (der, das) Dativ

in + das = ins (das) Akkusativ

Konstrukcja zu + bezokolicznik

Hast du Lust, ins Kino zu gehen? • Nein, ich habe keine Lust, ins Kino zu gehen.

Hast du Zeit, ins Jazzhaus zu gehen? • Nein, leider nicht. Ich habe keine Zeit dorthin

Hast du Lust, ins Kino zu gehen? Czy masz ochotę iść do kina?

Określenia czasu

Wohin gehen wir heute Abend?

Wo treffen wir uns morgen Nachmittag?

Wohin gehen wir heute Vormittag einkaufen?

W połączeniach typu: heute, morgen ... + pora dnia

pierwszy wyraz piszemy małą literą,
a drugi, czyli porę dnia - wielką literą.

zu Hause czy nach Hause?

Heute Abend bleibe ich zu Hause und sehe fern.

Nach der Schule gehe ich nach Hause.

zu Hause sein (byc w domu), ale: nach Hause gehen (isć do domu)

zu Hause ankommen: Ich komme um 13.30 Uhr zu Hause an.

nach Hause (zurück) kommen: Ich komme um 20.00 Uhr nach Hause (zurück).

Przyimki z celownikiem

https://niemiecki.ang.pl/gramatyka/przyimek/przyimki_z_celownikiem

Podane poniżej przyimki łączą się z rzeczownikiem w celowniku (der Dativ).

aus z, ze środka

bei u, przy, koło

gegenüber naprzeciwko

mit z czymś, z kimś

nach po, do, według

seit od (gdy mówimy o czasie)

von od, z, o

zu do (osoby, budowli)

Ich gehe mit meinen Freunden ins Kino. Idę z moimi przyjaciółmi do kina.

In die Arbeit fahre ich immer mit dem Bus. Do pracy zawsze jeżdżę autobusem.

Gegenüber der Bank steht ein Polizist. Naprzeciwko banku stoi policjant.

Seit dem 3. April habe ich ihn nicht mehr gesehen. Od 3 kwietnia już go nie widziałam

Nach dem Abendessen gehe ich ins Bett. Po kolacji idę do łóżka.

Ich gehe jetzt zu meiner Oma. Idę teraz do mojej babci.

Hast du schon von Peters neuen Freundin gehört? Słyszałaś już o nowej przyjaciółce Petera?

Monika hilft mir oft bei Hausaufgaben. Monika często pomaga mi przy pracach domowych.

W języku niemieckim przyimki często ulegają ściągnięciu z rodzajnikiem określonym. Oczywiście obie formy są poprawne, zaś wybór jednej z nich zależy tylko od nas. Formy ściągnięte występują najczęściej w mowie potocznej.

W celowniku (der Dativ) wygląda to tak:

bei dem à beim

von dem à von

zu der à zur

an dem à am

Istnieje także niewielka grupa rzadziej występujących przyimków,
po których rzeczownik jest w celowniku.
Są to:

ab od ( w odniesieniu do przyszłości)

außer oprócz

entgegen wbrew

gemäß zgodnie

zufolge według

Ab nächstem Montag habe ich Urlaub. Od przyszłego poniedziałku mam urlop.

Dem Wetterbericht zufolge wird es morgen regnen. Według prognozy pogody będzie jutro padało.

Entgegen seinen Versprechungen ist er nicht gekommen. Wbrew swoim obietnicom nie przyszedł.

Das weiß schon jeder außer seinem Vater. To wiedzą już wszyscy oprócz jego ojca.

Gemäß den Vorschriften muss jeder Soldat bewaffnet sein. Zgodnie z przepisami każdy żołnierz musi być uzbrojony.

ZASADY WYMOWY NIEMIECKIEJ (wersja uproszczona)

ü otwieramy buzię jak do polskiego u i mówimy przy tym [i]

ä [e]

ö otwieramy buzię jak do polskiego u i mówimy przy tym [e/y]

ß / ss [s]

s najczęściej [z]

z [c]

sch [sz]

st na początku sylaby [szt]

sp na początku sylaby [szp]

ei [ai]

i coś pośredniego między [i] a [y]

ie [i]

h Jeżeli stoi po samogłosce nie jest wymawiane, ale ją przedłuża

oh [o:]

üh [ü:]

ah [a:]

äh [e:]

eh [e:]

öh [ö:]

ch Miękko - porównaj h w polskim {hiena}, {hihihi}

ig Na końcu wyrazów [ich'] - miękko

eu [oi]