Gramatyka hiszpańska

Odmiana  ser – być

 

SER (presente)		BYĆ – czas teraźniejszy
(yo)	soy	Ja jestem
(tu)	eres	Ty jesteś
(él / ella/ usted)	es	On / ona/  Pan/Pani  jest
(nosotros / -as)	somos	My jesteśmy
(vosotros / -as)	sois	Wy jesteście
(ellos / -as /ustedes)	son	Oni / one/ Państwo są

Zastosowanie:

kiedy mówimy o narodowości lub płci, czyli stanach, które się nie zmieniają:  ser polaco  być Polakiem

- kiedy opisujemy cechy charakteru i wyglądu:   ser amable   być miłym,  ser alto   być wysokim

- kiedy określamy zawód lub zajęcie: - kiedy opisujemy stan posiadania:  es tuyo  jest twój

- kiedy mówimy o kolorze, kształcie, właściwościach:  ser blanco   być białym

- kiedy określamy czas lub datę:  son las ocho   jest ósma (godzina)

- kiedy mówimy o religii:  ser católico  być katolikiem

 

 

Indicativo presente  estar  - czas teraźniejszy być 

Służy do opisu położenia

yo                                                           estoy
tú                                                           estás
él/ella / Vd.                                         está
nosotros/nosotras                            estamos
vosotros/vosotras                             estáis
ellos/ellas / Vds.                                                están

Indicativo presente  tener       czas teraźniejszy  mieć

Presente

yo                                                           tengo

tú                                                           tienes

él  él / ella/ usted                               tiene

nosotros                                              tenemos

vosotros                                               tenéis

ellos ellos, ellas, ustedes                tienen 

Nosotros tenemos diez dedos.

Tengo quince días de vacaciones.

Un equipo de fútbol tiene once jugadores.

Mamy dziesięć palców.
Mam piętnaście dni urlopu.
W piłce nożnej ma jedenaście graczy.

Tengo un perro.   Mam psa

 

 

Rzeczowniki – rodzaj męski i żeński

Rzeczowniki w języku hiszpańskim najczęściej poprzedzane są tzw. rodzajnikami (artículo). Użycie tych rodzajników jest bardzo istotne jeżeli chodzi o sens i znaczenie zdań w języku hiszpańskim. Istnieją oczywiście przypadki w których nie używamy rodzajników.
Język hiszpański posiada następujący podział rzeczowników:
1. ze względu na rodzaj:
- męski (masculino)
- żeński (femenino)
2. ze względu na liczbę:
- pojedyncza (singular)
- mnoga (plural)

Jak już pisaliśmy powyżej w celu rozróżniania rodzaju rzeczownika: męskiego i żeńskiego używa się rodzajników. 
Poniżej przedstawiamy podstawowe założenia odnośnie rodzaju rzeczowniki w języku hiszpańskim:

·         zawsze rzeczowniki osób i zwierząt płci męskiej stosowane są jako rzeczowniki rodzaju męskiego, posiadają one również swoje odpowiedniki płci żeńskiej będące rodzaju żeńskiego
pj: el hombre , el caballo , el gato , el profesor
ich żeńskie odpowiedniki: la mujer , la yegua , la gata , la profesora

·         zazwyczaj rzeczowniki kończące się na -o są rodzaju męskiego 
pj: el cuaderno , el balso , el libro 
wyjątki: la mano , la radio , la foto , la moto , ...

·         zazwyczaj rzeczowniki kończące się na -a są rodzaju żeńskiego 
pj: la ventana , la película , la casa 
wyjątki: el problema , el idioma , el tema , el sofa ,....

·         rzeczowniki kończące się spółgłoską lub na -e mogą być rodzaju męskiego albo żeńskiego
la nariz , la lección , el pie , el lápiz , la clase , ....

 

Tworzenie rodzaju żeńskiego  w języku hiszpańskim

Jeśli chcemy utworzyć rodzaj żeński od słówka w rodzaju męskim które kończy się na -o możemy zmienić tę męską końcówkę na żeńską -a:

 

 

 

Istnieje też grupa rzeczowników, które mają nieregularny rodzaj żeński,
ich po prostu trzeba się nauczyć, są to np.:

rey	król	reina	królowa
actor	aktor	actriz	aktorka
hombre	mężczyzna, człowiek	mujer	kobieta
padre	tata	madre	mama
príncipe	książe	princesa	księżniczka
gallo	kogut	gallina	kura

 

Tworzenie liczby mnogiej rzeczowników

Liczbę mnogą rzeczowników zakończonych nieakcentowaną samogłoską,
lub akcentowanym -e, -a
tworzymy przez dodanie końcówki -s.

LA MESA - LAS MESAS

EL DEDO - LOS DEDOS

EL CAFE - LOS CAFES

LA MAMA - LAS MAMAS

 

W pozostałych przypadkach, np. kiedy rzeczowniki zakończone są spółgłoską (oprócz -x ) albo -y tworzymy ich liczbę mnogą przez dodanie końcówki. -es.

LA MUJER - LAS MUJERES

EL RELOJ - LOS RELOJES

EL REY - LOS REYES

 

Rzeczowniki zakonczone na -s, więcej niż jednosylabowe i nieakcentowane na ostatniej sylabie, nie zmieniają się w liczbie mnogiej

EL LUNES - LOS LUNES

EL ANALISIS - LOS ANALISIS

 

Przykłady

el coche	los coches	la habitación	las habitaciónes
el profesor	los profesores	la niña	las niñas
el médico	los médicos	el libro	los libros
el hombre	los hombres	el cuaderno	los cuadernos
la mano	las manos	la mujer	las mujeres
el hotel	los hoteles	el turista	los turistas
la foto	las fotos	el autobús	los autobuses
el tren	los trenes	la radio	las radios

 

Podobnie jak w przypadku rzeczowników tak i w przypadku przymiotników
( ADJETIVOS ) wyróżniamy rodzaje i tworzymy ich liczby mnogie.

 

 

RODZAJE PRZYMIOTNIKÓW HISZPAŃSKICH

Rodzaj męski 
- przymiotniki zakończone na -o

tonto - głupi 
italiano - włoski 
blanco - biały

- przymiotniki zakończone na -án , -ín , -ón , -or (z wyjątkami)

mejor - lepszy
peor - gorszy
bailarín – roztańczony

 

Rodzaj żeński 
- przymiotniki rodzaju żeńskiego tworzy się przez zamianę końcówki -o 
na końcówkę -a.

tonta - głupia
italiana - włoska
blanca - biała

- formy żeńskie w niektórych przypadkach tworzy się
przez dodanie końcówki –a

 

trabajadora - pracowita 
bailarína - roztańczona

Przymiotniki zakończone natomiast na -a , -e , -í , -ú , -ar , -n , -l , -z mają jednakowe formy w obu rodzajach.

inteligente - inteligentny, inteligentna
fuerte - silny, mocny
débil - słaby
triste - smutny
marroquí - marokijski
fácil - łatwy
veloz - szybki
joven - młody

 

LICZBA MNOGA przymiotników

Przymiotniki zakończone samogłoską (oprócz akcentowanych -í , -ú )
tworzą liczbę mnogą poprzez dodanie końcówki -s.

milagrosa => milagrosas 
tonto => tontos

 

Przymiotniki zakończone na spółgłoskę oraz akcentowane -í , -ú
tworzą natomiast liczbę mnogą poprzez dodanie końcówek -es

joven => jovenes
marroquí => marroquíes

 

Podczas tworzenia zdań przymiotniki określające rzeczownik
powinny być w tym samym rodzaju i liczbie  np:
el perro (es) grande 
la perra (es) pequeña 
los perros (son) grandes
las perras (son) pequeñas

Kraje i narodowości

Pais	Nacionalidad
	masculino	femenino
Grecia	griego	griega
Portugal	portugués	portuguésa
Corea	coreano	coreana
Marruecos	marroqui	marroqui
Francia	francés	francesa
Italia	italiano	Italiana
China	chino	china
Noruega	noruego	noruega
Alemania	alemán	alemana
Estados Unidos	estadiounidense	estadiounidense
Japón	japonés	japonesa

 

 

Los números - liczebniki

0 cero                   1  uno                    2  dos                   3  tres   4  cuatro             5  cinco                 

6  seis                   7  siete                 8 ocho   9  nueve            10 diez

11  once               12  doce               13  trece              14  catorce          15 quince

16  dieciseis       17  diecisiete    18  dieciocho     19  diecinueve 

20  veinte           21  veintiuno     22  veintidos     23 veintitres      24  veinticuatro    25  veinticinco

30  treinta           31  treinta y uno              32  treinta y dos

40  cuarenta       41  cuarenta y uno          42  cuarenta y dos

50  cincuenta     60 sesenta          70 setenta          80 ochenta         90  noventa

100  cien              101  ciento uno                                110  ciento diez

200  doscientos                               300  trescientos               400  cuatrocientos          500  quinientos

600  seiscientos               700  setecientos              800  ochocientos             900  novecientos

1000  mil             2000  dos mil                     3000  tres mil                    10000  diez mil

1 000 000  un millón       2 000 000  dos miliones

1999  mil novecientos noventa y uno

243  doscientos cuarenta tres

2625  dos mil seiscientos veinticinco

931  novecientos treinta y uno

574  quinientos sesenta y cuatro

2089  dos mil ochenta y nueve

 

Liczebniki hiszpańskie

Liczebniki główne

1 Uno/un/una 2 Dos 3 Tres 4 Cuatro 5 Cinco 6 Seis 7 Siete 8 Ocho 9 Nueve 10 Diez 11 Once 12 Doce 13 Trece 14 Catorce 15 Quince 16 Dieciséis 17 Diecisiete 18 Diecicho 19 Diecinueve 20 veinte

21 Veintiuno/ún/una 22 Veintidós 23 veintitrés 30 Treinta 31 Treinta y uno 32 Treinta y dos 40 Cuarenta 50 Cincuenta 60 Sesenta 70 Setenta 80 Ochenta 90 Novente 100 Cien

101 Ciento uno 102 Ciento dos 110 Ciento diez 120 Ciento veinte 130 Ciento treinta 140 Ciento cuarenta 150 Ciento cincuenta 160 Ciento sesenta 170 Ciento setenta 180 Ciento ochenta 190 Ciento noventa 200 Doscientos/as 300 Trescientos/as 400 Cuatrocientos/as 500 Quinientos/as 600 Seiscientos/as 700 Setecientos/as 800 Ochocientos/as 900 Novecientos/as 1000 Mil 2000 Dos mil 1000000 Un millón

 

Liczebniki główne i porządkowe