KLAWIATURA i skróty klawiszowe
KLAWIATURA
Organizacja
klawiszy
Klawisze
na klawiaturze można podzielić na kilka grup w zależności od ich
funkcji:
· Klawiatura
alfanumeryczna.
Na tych klawiszach
znajdują się takie same litery, cyfry, znaki interpunkcyjne i symbole,
jak na tradycyjnej maszynie do pisania.
· Klawisze kontrolne.
Te
klawisze są używane osobno lub w połączeniu z innymi klawiszami w celu wykonywania
określonych akcji.
Najczęściej używanymi klawiszami kontrolnymi są klawisze CTRL, ALT, logo Windows i ESC.
· Klawisze
funkcyjne.
Klawisze funkcyjne
służą do wykonywania określonych zadań. Są oznaczone symbolami F1, F2, F3 — aż do F12.
Funkcje tych klawiszy różnią się w zależności od programu.
· Klawisze
nawigacyjne.
Te klawisze służą do
poruszania się po dokumentach lub stronach sieci Web oraz do edytowania tekstu.
Do tej grupy należą: klawisze strzałek, a także klawisze HOME, END, PAGE UP, PAGE DOWN, DELETE oraz INSERT.
· Klawiatura
numeryczna.
Klawiatura numeryczna
jest przydatna do szybkiego wpisywania cyfr. Klawisze są pogrupowane w postaci
bloku,
tak jak w konwencjonalnym kalkulatorze lub urządzeniach obliczeniowych.
Na
poniższej ilustracji przedstawiono sposób rozmieszczenia klawiszy na typowej
klawiaturze.
Układ klawiatury użytkownika może różnić się od zaprezentowanego.
Opis
klawiatury
Klawiatura
komputerowa działa podobnie do tej, w
którą wyposażona jest stara, poczciwa maszyna do pisania.
W maszynie, aby napisać literę na papierze, musimy nacisnąć klawisz z oznaczeniem
tej litery.
Dokładnie tak samo jest w wypadku klawiatury
komputerowej.
Aby litera pojawiła się na ekranie w oknie
programu, w którym można pisać, naciskamy klawisz z literą.
Oprócz klawiszy z literami i cyframi na klawiaturze
znajdziemy inne klawisze.
Niektóre z nich mają kilka funkcji.
Standardowo naciskając klawisze liter,
otrzymamy małe litery.
Jeśli chcesz uzyskać duże, należy nacisnąć
klawisz Shift i trzymając go, wcisnąć dowolną
literę.
Natomiast jeśli naciśniemy klawisz Shift i jeden z klawiszy opisanych
podwójnie,
otrzymamy znak górny.
Jeśli chcemy pisać dużymi literami w
sposób ciągły, należy nacisnąć raz
klawisz CapsLock
(lampka kontrolna tego klawisza
będzie zaświecona).
Klawisze
- opis
Spacja
- odstęp
Klawisz Spacja - najdłuższy klawisz
na dole klawiatury służy do robienia odstępów pomiędzy wyrazami.
Kiedy go naciśniemy, kursor (migająca kreska wskazująca edytowane miejsce
w tekście) przesunie się o jedno miejsce dalej, pozostawiając puste
miejsce.
Enter - wprowadź
Klawisz Enter
umieszczony jest zawsze na prawej stronie klawiatury. Służy do wprowadzania danych.
Powoduje przejście na początek nowej linii podczas edycji tekstu.
Kiedy go naciśniemy podczas wprowadzania tekstu wymuszamy przejście kursora do
nowej linii, na początek po lewej stronie
a także przejście do nowego akapitu.
Tab - tabulator
Służy do tworzenia wcięcia akapitu w tekście
– kursor przechodzi w prawo o kilka pozycji
Backspace (spacja
do tyłu) – kasowanie znaku na lewo (wstecz)
Naciśnięcie tego klawisza powoduje wykasowanie
znaku (litery, cyfry, odstępu, znaku nowej linii), który znajduje się z lewej
strony migającego kursora.
Klawisza tego używamy aby wykasować błędnie wpisaną literę, czy inny znak.
Jeśli naciśniemy go kilka razy to zostanie wykasowanych kilka znaków.
Delete -
kasowanie
Do usuwania znaków z
prawej strony kursora.
Shift
- przełącznik
Shift – klawisz modyfikatora używany do wpisywania wielkich
liter i innych alternatywnych "górnych" symboli
(znajdujących się na klawiszach nad innymi "podstawowymi" znakami np: $ nad 4)
Na klawiaturze znajdują się dwa
klawisze Shift: po lewej i prawej stronie głównego bloku klawiatury
Shift działa tylko z innymi
klawiszami.
Spełnia podwójną rolę.
Gdy go przytrzymamy i nie puszczając go, naciśniemy jeden z klawiszy
literowych, na ekranie pojawi się duża
litera.
Podczas pracy przy włączonym klawiszu Caps Lock, klawisz Shift
pozwala wpisywać małe litery.
Kiedy przytrzymamy klawisz Shift i naciśniemy jeden z klawiszy cyfrowych od 1
poprzez 2 … 9 aż do 0, wpisany zostanie
znak specjalny, nadrukowany nad cyfrą.
Standardowo naciskając klawisze liter,
otrzymamy małe litery.
By uzyskać duże, trzeba nacisnąć klawisz Shift i trzymając go, wcisnąć dowolną
literę.
Naciśnięcie klawisza Shift i jednego z klawiszy opisanych
podwójnie, wprowadza znak górny.
(np. Shift 1 - !, Shift 4 – znak $,
Shift 2 - @ itd.)
Klawisz Shift ma o wiele większe
wykorzystanie w klawiaturze komputerowej
niż w klawiaturze maszyny do pisania:
Czasami jest wykorzystywany do modyfikacji działania klawiszy funkcyjnych.
Nowoczesne klawiatury posiadają zazwyczaj tylko 12 klawiszy funkcyjnych.
Wciśnięcie Shift+F1 może być
wykorzystane do uzyskania F13, Shift+F2 dla F14, itd.
Alt
(Alternative) –
alternatywa, wybór
Prawy Alt
służy m.in. do wpisywania znaków języka polskiego, czyli ą, ę, ł, ń, ó, ś, ż, ź.
Do wprowadzenia ą należy przytrzymać
Prawy Alt i nacisnąć a,
analogicznie z pozostałymi literami polskimi aż do ś.
Naciśnięcie prawego Alt i z wprowadzi literę ż, zaś prawy Alt i ź literę
ź.
Wprowadzenie dużej polskiej litery bez wciśniętego Caps Lock wymaga przytrzymania klawiszy
Shift oraz prawego Alt i uderzenia w odpowiednią literę, np. L à Ł.
Home - dom
Przenosi kursor na początek wiersza w tekście
End - koniec
Przenosi kursor na koniec wiersza w tekście
Pg Up (Page Up) - strona w górę
Przewija tekst dokumentu o stronę do tyłu
Pg Dn (Page Down) - strona w dół
Przewija tekst dokumentu o stronę do przodu
Caps Lock – blokowanie dużych
liter
Kiedy go wciśniemy jednokrotnie, to zamiast małych liter
będą wpisywane wielkie.
Ponowne naciśnięcie klawisza wyłącza tryb pisania dużymi literami.
Caps Lock (ang. blokowanie wersalików), jeden z klawiszy klawiatury komputerowej.
Caps jest skrótem od
"capital letters" co znaczy "wielkie
litery"
Naciśnięcie go włącza tryb pisania wielkimi
literami (twardy shift).
Sygnalizowany jest on zazwyczaj zapaleniem diody na klawiaturze, a w niektórych
aplikacjach może również powodować wyświetlenie powiadomienia
(na przykład CAPS) na pasku stanu. Ponowne naciśnięcie klawisza wyłącza go.
W systemach Windows oferowana jest funkcja tzw. klawiszy trwałych, która
umożliwia zastąpienie funkcjonalności klawisza Caps Lock innymi sekwencjami.
Z założenia, ma to ułatwić osobom niepełnosprawnym użytkowanie klawiatury.
ESC (Escape) – wyjście (ucieczka, rezygnacja z ostatniego
polecenia)
Klawisz ESC służy głównie do rezygnacji
(wycofania, ucieczki) z ostatniej operacji.
Num Lock – blokowanie klawiatury numerycznej
Klawisz Num Lock włącza i wyłącza klawiaturę
numeryczną.
Gdy jest włączony (świeci się lampka kontrolna tego
klawisza), aktywna jest wtedy klawiatura numeryczna, która służy do wpisywania
cyfr.
Jeśli naciśniemy ten klawisz to lampka zgaśnie i klawisze numeryczne będą
działały jako klawisze nawigacyjne, służące do przemieszczania kursora.
Klawisze
nawigacyjne - służą do przemieszczana kursora (np. po tekście,
stronie internetowej)
ß Gdy naciśniemy ten klawisz
to kursor przesunie się o jeden znak w lewo
à Kursor przesunie się o jeden znak w prawo
Pozostałe 2 klawisze - odpowiednio o jeden wiersz tekstu w
górę lub jeden wiersz w dół.
Klawisze funkcyjne oznaczone od F1 do F12.
Na górze
klawiatury znajdują się tzw. klawisze funkcyjne oznaczone od F1 do F12.
Ich funkcje są różne w
zależności od tego, z jakiego programu korzystamy.
Np. F1 w edytorze tekstu, programie pocztowym oraz przeglądarce
internetowej przywołuje okno Pomocy.
CTRL (Control)
- kontrola
Klawisz Ctrl w
kombinacji z innymi klawiszami używany jest do wydawania poleceń programom -
tzw. skróty
klawiaturowe.
Np. kombinacja klawiszy <Ctrl + P> umożliwia drukowanie,
Skrót Ctrl + (Ctrl i klawisz Plus) daje możliwość powiększania zawartości stron
internetowych,
a Ctrl - (Ctrl i klawisz Minus) powoduje
pomniejszanie zawartości strony
Ctrl Home – skok na początek dokumentu
Ctrl End –
koniec dokumentu.
Insert - wstaw
Przełącza klawiaturę w tryb wstawiania lub nadpisywania podczas wprowadzania znaków.
W trybie wstawiania przy wprowadzeniu znaków, znaki z prawej strony przesuwają się w prawo, a w trybie
nadpisywania są kasowane (nadpisywane nowymi).
PrtSc – Print Screen – druk ekranu – kopia ekranu
Naciśnięcie PrtSc powoduje skopiowanie ekranu (pulpitu)
komputera do pamięci operacyjnej (bufora).
Klawisz Logo
Windows (między lewym Ctrl i Alt) –
otwarcie menu Start
Modyfikacja
skrótów klawiszowych
Może modyfikować skróty
klawiaturowe z klawiszami Alt i Ctrl.
Na przykład kombinacja Alt+Tab,
która przełącza okna,
po wciśnięciu klawisza Shift
przełącza okna w odwrotnej kolejności.
Przytrzymanie Shift podczas
przesuwania kursora tekstowego powoduje zaznaczenie tekstu.
Klawisz ten może być użyty także podczas pracy z myszką:
przytrzymanie Shift podczas klikania
w odnośnik w przeglądarce internetowej otwiera stronę w nowym oknie.
Przytrzymanie klawisza Shift
podczas wkładania płyty CD powoduje zablokowanie funkcji autorun.
Czym różni się klawiatura
komputera przenośnego (laptopa)?
Klawiatury laptopów są przeważnie
mniejsze od klawiatur komputerów stacjonarnych.
Dlatego w klawiaturach laptopów
występuje tzw. klawisz funkcyjny Fn , który należy dodatkowo wcisnąć
by skorzystać z pewnych funkcji (którym na zwykłej klawiaturze jest przypisany
oddzielny klawisz).
Wymaga tego np. klawisz Prt Sc, połączony z klawiszem Home.
Przytrzymujemy wtedy klawisz Fn i naciskamy żądany inny klawisz
(np. Fn F3 – odpowiada klawiszowi www –
uruchomienie domyślnej przeglądarki internetowej).
Niektóre podstawowe kombinacje klawiszy
Skrót
- działanie
Ctrl A – zaznaczenie
wszystkich elementów w dokumencie lub oknie
Ctrl S – zapisanie
bieżącego dokumentu
Alt F4 – zamknięcie aktywnego okna lub programu
CTRL + C, CTRL + INS - kopiowanie. Kopiuje zaznaczoną
zawartość do schowka.
CTRL + X, SHIFT + DEL - wycięcie. Kopiuje do schowka, a
następnie usuwa zaznaczoną zawartość.
CTRL
+ V, SHIFT + INS - wklejenie. Umieszcza w aktywnym miejscu zawartość schowka.
CTRL + Z - cofanie
CTRL + ALT + DEL Uruchamia listę zadań, lub restartuje komputer
(Windows).
CTRL + SHIFT +ESC Otwiera Menedżer zadań Windows.
CTRL + F Znajduje fragment tekstu.
CTRL + P Drukowanie.
Alt + TAB - Przełączanie
między otwartymi aplikacjami
Windows + TAB - Przełączanie między aplikacjami z
efektem 3D - w Windows 8
Ctrl +
ESC -
otwieranie menu Start
Shift + Delete - trwałe usuwanie elementu
Logo Windows + L - blokowanie komputera (bez użycia klawiszy CTRL + ALT + DEL)
F1 – pomoc
TRL + B - pogrubienie
CTRL + U - podkreślenie
CTRL + I - kursywa
Polskie litery (ą, ę, ó, ł, ś, ć, ń, ż, ź), których brakuje na
klawiaturze, o
trzymamy naciskając prawy klawisz Alt i literę (a, e, o, l, s, c, n,
z, x).
Alt + z – tworzy literę ż, natomiast Alt + x – literę ź.
Skróty klawiszowe, z uwzględnieniem Windows 8:
Podst_skroty_Windows_8.htm --
SkrotyKlawW8.htm
http://support.microsoft.com/kb/126449/pl http://windows.microsoft.com/pl-pl/windows/using-keyboard#using-keyboard=windows-vista
http://wirtualny-wojownik.pl/skroty-klawiszowe/
Opis klawiatury i skróty klawiszowe: http://windows.microsoft.com/pl-pl/windows/using-keyboard#using-keyboard=windows-vista
Poniższe opracowanie na podstawie:
http://www.zsp2wadowice.pl/imported/przedmioty/inf/podstawowa/klasa5/klawiatura/klawiatura.htm
Układ klawiatury QWERTY
1.
Klawisze
alfa-numeryczne – literowo-cyfrowe
2.
Klawisze
funkcyjne: F1 – F12
3. Klawisze specjalne: Tab, Caps
Lock, (Shift, Ctrl, Alt, Windows – po lewej i prawej
stronie), Backspace, Enter.
4. Lampki sygnalizacyjne
– CapsLock, klawiatury numerycznej
5. Klawisze do sterowania kursorem (góra, dół, lewo, prawo)
6. Klawiatura numeryczna – włączona lub wyłączona. Włączona pełni też rolę klawiszy sterowania kursorem.
(w laptopach może jej nie być)
Esc – klawisz zwykle służy do wstrzymywania sekwencji operacji.
Esc to skrót od angielskiego Escape
co oznacza „ucieczka”.
Jeżeli wykonujemy jakąś sekwencję operacji, i chcemy ją przerwać przed
zakończeniem to możemy spróbować nacisnąć klawisz Esc,
często stosowany jako opuszczenie danego programu, gry komputerowej.
Enter – (po angielsku – WEJŚCIE) – klawisz służy do zatwierdzania
wszelkich operacji.
W edytorach tekstu powoduje natychmiastowe przejście kursora do nowej linii.
F1 – F12 – klawisze funkcyjne. Praktycznie w każdym programie służą
do czegoś innego.
Są to klawisze, pod którymi twórcy oprogramowania mogą ukryć funkcje,
które wymagają szybkiego uruchomienia (np. pomoc, zmiana nazwy plików
katalogów, słowniki, notatniki, wydruki, konfiguracje)
PrintScrn, ScrollLock, Pause – klawisze które obecnie straciły na znaczeniu.
PrintScrn
lub PrtSc – kopia ekranu
Pozostałe były wykorzystywane w starszych znakowych systemach operacyjnych,
dzisiaj praktycznie rzadko wykorzystywane, o ile programiści nie wyznaczą im
jakiejś funkcji podobnie jak klawiszom F1-F12.
~ tylda jest wykorzystywana dziś raczej głównie w Internecie, choć
już coraz rzadziej.
W normalnej pracy klawisz raczej niewykorzystywany.
Klawisze alfanumeryczne – służą do wprowadzania znaków, takich, jakie są
wydrukowane na klawiszach.
Niektóre klawisze jak np. klawisze z cyframi zawierają dodatkowo wydrukowane
inne symbole.
Naciskając na taki klawisz wprowadzamy do komputera znak, który jest
wydrukowany niżej.
Backspace – (czasami może być oznaczony tylko strzałką w lewą stronę
– ostatni klawisz w górnym rzędzie klawiatury numerycznej)
służy do kasowania znaku, za którym znajduje się kursor. Po prostu kasuje po
jednym znaku wstecz.
Tab – klawisz tabulacji – w edytorach tekstu powoduje
przeskoczenie kursora do przodu, do z góry określonego miejsca,
dzięki temu jest wykorzystywany do robienia równych akapitów, czy wcięć w
tekście.
W różnego rodzaju formularzach służy do przeskakiwania do kolejnego pola formularza.
Łącznie z przyciskiem Shift zwykle pozwala przeskakiwać do poprzedniego
pola formularza.
Caps Lock – po
naciśnięciu tego klawisza zapala się na klawiaturze dioda.
Po ponownym wciśnięciu dioda gaśnie. Gdy dioda jest zapalona wszystkie litery pisane
są dużymi znakami.
Gdy podczas pisania liter wciśnięty będzie Shift wówczas zamiast dużych
będziemy pisali małymi znakami.
Caps Lock odnosi skutek tylko do liter.
Klawisze z wydrukowanymi podwójnymi znakami (jak cyfry) nadal działają jak
dawniej tzn. dolny znak jest drukowany po wciśnięciu klawisza,
a górny, gdy równocześnie był wciśnięty Shift.
Należy zwrócić uwagę podczas wpisywania hasła, czy dioda Caps
Lock jest zgaszona, gdyż dla komputera małe i duże litery to całkowicie
różne znaki.
Shift - klawisz służący do zmiany działania klawiatury.
Samo wciskanie Shift nie daje żadnych rezultatów.
Dlatego można go spokojnie nacisnąć i trzymać jak długo się nam podoba.
Podczas gdy ten klawisz jest wciśnięty zmienia się znaczenie innych klawiszy – litery
zmieniają wielkość,
a w klawiszach dwufunkcyjnych wprowadzany jest znak górny gdy shift jest przytrzymywany
Ctrl – (Control)
klawisz mający za zadanie zmodyfikować działanie klawiatury podobnie jak
klawisz Shift.
Podobnie też działa. Samo wciskanie Ctrl nie
powoduje żadnych reakcji. Dopiero w połączeniu z innym klawiszem może wywołać
jakąś funkcję.
Kombinacje Ctrl+(klawisz) mają
przypisane różne funkcje w różnych programach w zależności od woli programisty.
Ctrl+C - kopiuj,
Ctrl+X - wytnij,
Ctrl+V - wklej
Alt – (Alternative) kolejny klawisz
do zmiany działania klawiatury.
Podobnie jak Shift i Ctrl samo naciskanie Alt
nie powoduje żadnego działania.
W przeciwieństwie jednak do Shift którego działanie jest zazwyczaj (wola
programistów)
takie samo dla lewego i prawego klawisza, to w przypadku Ctrl
częściej można spotkać różnice w działaniu lewego i prawego przycisku,
natomiast w przypadku Alt tych różnic można być pewnym.
I tak prawy Alt wykorzystywany jest zwykle do wprowadzania polskich
znaków.
Przyciśnij
i trzymaj |
oraz
naciśnij |
||||||||
a |
c |
e |
l |
n |
o |
s |
x |
z |
|
prawy
Alt |
ą |
ć |
ę |
ł |
ń |
ó |
ś |
ź |
ż |
prawy
Alt + Shift |
Ą |
Ć |
Ę |
Ł |
Ń |
Ó |
Ś |
Ź |
Ż |
Kombinacja Shift + ` powinna
zgodnie z symbolem umieszczonym na klawiszu dawać tyldę (~), funkcjonuje jednak
jako tzw. martwy klawisz,
używany do otrzymywania polskich znaków.
Sterownik klawiatury programisty pozwala ponadto na uzyskanie znaku €
jako kombinacji prawy Alt + u.
Z klawiatury numerycznej
Prawy alt + liczba 3 cyfrowa , np.
alt+245 è § alt + 246 à ÷
Można też łączyć modyfikacyjne
działanie klawiszy Shift, Ctrl i Alt,
np. (Ctrl + Shift + A ; lewy Alt +
Shift + F1; itd. itp.) i każda taka kombinacja może oznaczać coś innego.
Istnieje kombinacja Ctrl + Alt + Delete,
która jest zwykle zarezerwowana do zakończenia zadania dla Windowsa.
Spacja – najdłuższy klawisz na klawiaturze – służy do wprowadzania
odstępu (pustego miejsce, pustego znaku).
Znak taki przez komputer jest traktowany jak każdy inny znak, tyle tylko, że
nie jest widoczny.
Dlatego np. podczas wyszukiwania
tekstów, należy zwracać uwagę, czy nie wpisaliśmy gdzieś niepotrzebnie Spacji.
Kursory – służą do przemieszczania się w tekście lub formularzu zgodnie
z kierunkiem, który wskazują.
Insert – (Wstaw) – klawisz używany do zmiany trybu w
edytorach tekstów.
Przełącza między trybem wstawiania i zastępowania czyli nadpisywania.
W jednym z nich pisząc tekst wszystko co jest umieszczone dalej jest przesuwane
tworząc miejsce dla kolejnego znaku,
w drugim trybie nowe znaki są pisane zastępując stare.
Delete – (Usuń) powoduje usunięcie znaku
znajdującego się tuż za kursorem w odróżnieniu od Backspace
, który usuwa znak znajdujący się przed kursorem.
Jeżeli kursor nie jest cienką pionową linią znajdującą się pomiędzy znakami
tylko ma formę mrugającego prostokąta przykrywającego znak,
to klawisz Delete kasuje znak, na którym
znajduje się kursor.
Home – (Dom) w edytorach tekstu powoduje powrót kursora do
początku linii.
End – (Koniec) w edytorach tekstu powoduje przesunięcie kursora
na koniec linii.
Page Up – (Strona do góry) w edytorach
tekstu powoduje przesunięcie kursora
o stronę do góry.
Page Down – (Strona w dół) w edytorach tekstu powoduje
przesunięcie kursora
o stronę do dołu.
Blok klawiatury numerycznej – może mieć różne zastosowania w zależności od tego,
czy świeci się dioda Num
Lock.
Diodę zaświeca się i gasi za pomocą klawisza Num
Lock,
który jest umieszczony w lewym górnym rogu klawiatury numerycznej.
Gdy dioda się świeci, to klawiatura działa jak klawiatura z
cyframi
(łatwo wprowadzać do komputera dane liczbowe), gdy dioda jest zgaszona to
klawiatura działa tak jak na to wskazują oznaczenia na klawiszach znajdujące
się pod cyframi,
czyli poszczególne klawisze spełniają funkcje edycyjne jak odpowiednie klawisz
obok i kursory.
W nowych typach klawiatur pojawiły
się klawisze z symbolem okienek Windows i menu. Służą one do rozwijania menu z
paska zadań
(odpowiednik naciśnięcia kursorem myszki na przycisk Start na ekranie), oraz do
rozwijania menu kontekstowego
(odpowiednik naciśnięcia prawym przyciskiem myszki na ekranie).